Waarom het in elk bedrijf af en toe moet botsen

Spanningen en conflict zijn geen kwalijke symptomen, maar kenmerken van een goed presterend team. Meer zelfs: in de juiste dosis, boosten ze creativiteit en productiviteit. Liever dan te proberen om alles op te lossen, is het de kunst om als zaakvoerder spanningen te managen. Maar hoe doe je dat?

De Grieken hadden Sparta en Athene, de muziekwereld heeft Noel en Liam Gallagher en het bedrijfsleven heeft verkoop en uitvoering. De eerste gaat tot het uiterste om klanten  tevreden te houden, de tweede zet de rem op onhaalbare beloftes om het systeem te bewaken. De spanningen die daarmee gepaard gaan, kunnen ongemakkelijk voelen. Maar ze zijn ook perfect normaal. Meer zelfs: ze tonen dat iedereen zijn job doet.

Een bedrijfsvloer is geen vriendengroep. Het is belangrijk dat iedereen respectvol met elkaar omgaat, een goede klik is onmisbaar en een kameraadschappelijke sfeer kan, maar aan het einde van de dag wil je een team dat presteert, vooruitgaat en waar nieuwe ideeën bloeien. Je wilt een team waar het af en toe botst, waar wat gezonde wrijving op zit. In een bedrijf is spanning niet onwenselijk. Integendeel, het is wat er van nature gebeurt als je verschillende perspectieven en vaardigheden samenbrengt en wat druk toevoegt om resultaten te halen. En het zijn precies die spanningen, die vonken, die ervoor zorgen dat mensen elkaar pushen, motiveren en inspireren.

Sweet spot

Als zaakvoerder, zeker iemand van het conflictvermijdende soort, is het misschien jouw eerste instinct om bij spanningen steevast tussen te komen, brandjes te blussen en alles ‘op te lossen’. Alles voor de lieve vrede. Maar in een bedrijf win je weinig met lieve vrede. Een team waar iedereen binnen de lijntjes kleurt, op eieren loopt en kijkt naar de baas voor antwoorden, zal weinig potten breken.

Moet je als zaakvoerder dan steevast afstand nemen bij conflicten? Dat ook weer niet. Spanning mag dan onmisbaar zijn, het mag niet doorslaan in negatieve spanning. Gezonde competitie tussen verkopers? Een pittig overleg in de vergaderruimte? Moet kunnen. Een verkoopafdeling die zonder overleg wensen van een veeleisende klant doorduwt bij operations? Minder gezond. Wanneer dominante persoonlijkheden, een te hoge werkdruk of ongelijke werkverdelingen zorgen voor ruzies, persoonlijke aanvallen of gelatenheid, zullen ook de motivaties, sfeer en uiteindelijk de prestaties van het team eronder lijden.

Goed leiderschap draait niet om het oplossen of vermijden van spanningen, maar wel om het managen ervan. Je streeft naar een bepaald spanningsniveau – de sweet spot, zo je wil – van enthousiaste betrokkenheid. Een punt waar mensen zich vrij voelen om te vechten voor hun eigen perspectief en geprikkeld worden omdat anderen hetzelfde doen.

Elk team kent periodes van te weinig en te veel spanning. In een nieuw team waar iedereen elkaar nog wat moet aftasten en er nog amper druk speelt, zal het aanvankelijk wat stroef lopen. Omgekeerd kan een drukke periode of veeleisende klant de relaties tussen sales en operations tijdelijk in het rood sturen. De balans vinden is een evenwichtsoefening, geen evidente bovendien. De sleutels? Communicatie en goed leiderschap. Concreet:

• Moedig constructieve meningen aan. Sommige mensen hebben een zetje nodig om een mening te vormen en zich ook uit te spreken. Zorg eerst en vooral voor een duidelijke rolverdeling in het bedrijf. Een heldere taakomschrijving laat teamleden toe om te spreken vanuit hun functie, in plaats van hun persoon. Dat verlaagt de drempel om meningen te uiten. Vervolgens kan je teamleden uitnodigen om eens in een andere rol te kruipen. Als denkoefening of, als het kan, ook effectief. Je zal zien: het zorgt meteen voor frisse perspectieven.
• Faciliteer discussies. Als zaakvoerder is het jouw taak om werk te maken van een cultuur waar mensen het respectvol oneens kunnen zijn met elkaar. Dat vereist een veilige context. Creëer die zelf, bijvoorbeeld door in een wekelijkse vergadering ruimte te maken voor het gezamenlijk bespreken van conflicten of vraagstukken.
• Stel grenzen. Om ervoor te zorgen dat spanningen niet te hoog oplopen, is het belangrijk om duidelijk en op tijd in te grijpen bij negatief gedrag. Persoonlijke aanvallen, aanhoudende achterklap of onrespectvol gedrag kunnen niet door de beugel. Komt de negativiteit van één bepaalde persoon? Dan is het beter om afscheid te nemen, voor de bitterheid of gelatenheid overslaat op het hele team.

Gesmeerde motor

Spanningen managen is zoals een motor die je moet smeren. Te weinig en de motor gaat sputteren, maar teveel en je krijgt de motor niet eens gestart. Zaakvoerders die waken over omgangsvormen, maar niet bang zijn voor wat geknetter, weten: waar het net genoeg botst, bruist het ook.