Waarom voornemens niet werken (en een thema wel)

We maken ze met positieve moed, maar na januari blijken de meeste voornemens een zagend stemmetje dat we liever negeren. Hoe stel je doelen die geen ijzeren zelfdiscipline vragen, maar net motiveren en houvast bieden op moeilijke dagen? Kies een thema. 

De één maakt ze half voor de grap op een nieuwjaarsfeestje, de ander kiest ze zorgvuldig na een bedachtzame evaluatie in december. Hoe je voornemens ook formuleert, in de praktijk zijn ze moeilijk vol te houden. Kocht je ooit een duur fitnessabonnement, om het een maand later opnieuw te annuleren? Beloof je jezelf al jaren werk te maken van een betere teamgeest in het bedrijf, om een jaar later te concluderen dat er niet veel is veranderd? Je bent niet alleen. In 1988 bleek uit onderzoek dat amper één op vijf mensen erin slaagt om zich duurzaam te houden aan een zelfgekozen doel voor het nieuwe jaar. 

Zullen we de goede voornemens dan maar meteen begraven? Nee, dat niet. Stilstaan bij het afgelopen jaar en nadenken over wat je wil meenemen, veranderen of verderzetten is een waardevolle denkoefening.  Het zorgt ervoor dat we bewuster in het leven staan en het brengt ons dichter bij de persoon die we willen zijn. Wat aandacht krijgt, groeit. Maar wat als je niet bij de twintig percent hoort met een ijzeren zelfdiscipline? Hoe maak je dat zo’n denkoefening ook leidt tot daadwerkelijke gedragsverandering?

Waarom wil je meer sporten?

Het probleem met klassieke voornemens is niet dat ze fout zijn, maar dat ze ons pushen tot iets waar we meestal niet zoveel zin in hebben. Van zodra we een beetje moed verliezen, laten we daarom zo’n doel snel vallen.

We zeggen dat we meer willen sporten, een nieuwe studie starten of dromen van tien procent omzetgroei, zonder stil te staan bij het waarom. Wat is het onderliggende doel? Welke impact willen we hebben? Net in dat doel schuilt jouw motivatie. Het overstijgt het onderscheid tussen persoonlijk en professioneel, maar gaat over wat voor mens je wil zijn. Welke waarden doen er voor jou toe thuis, onder vrienden of op de werkvloer? Een jaarthema kristalliseert die waarden. Misschien is het gezondheid, mildheid, groei of transformatie: alles kan, zolang het jouw onderliggende motivatie treffend vat.

Aan dat jaarthema kan je vervolgens concrete voornemens ophangen of aftoetsen. Misschien wil je in 2023 werk maken van verbinding. Dan kunnen jouw voornemens gaan van meer aansluiting zoeken bij de leefwereld van jouw kinderen, vaker contact leggen met leveranciers/klanten tot werk maken van een hechtere teamgeest in jouw bedrijf. Of misschien voel je meer voor een thema als financiële vrijheid. Daarbij passen voornemens als schulden afbouwen, investeringen afwegen tegen vaste criteria of impulsaankopen beperken door niet langer online te shoppen na 22 uur.

Een jaarthema kan concreet zijn of vaag, zolang het voor jou persoonlijk een snaar raakt. Waar wil je dat 2023 om draait? Welke struikelblokken kwam je tegen in het afgelopen jaar en wat zou je helpen om die het komende jaar beter aan te pakken? Naar wie keek je op? Wat is het in die persoon dat jouw aantrekt? Wat was goed het afgelopen jaar en wil je graag meenemen? Er is maar één voorwaarde: formuleer het positief en mild. Een jaarthema moet inspireren, niet terecht wijzen.

Kleine beslissingen, grote verandering

De grootste sterkte van een jaarthema is dat het je helpt om door kleine beslissingen effectief iets te veranderen in je gedrag. Zoals dit filmpje helder illustreert: stel, je kiest ‘lezen’ als thema voor 2023. Wanneer je in de rij staat of moet wachten, zal je sneller geneigd zijn om een boek (of e-book) open te slaan, dan gewoon te scrollen op sociale media. Op die manier zal je veel meer lezen dan wanneer je jezelf in januari voorneemt om iedere week minstens één boek te lezen.

Misschien zal je geen 52 boeken lezen in 2023, maar je zal wel méér lezen. Misschien val je geen vijf kilo af, maar ben je ondertussen bezig met gezonder te leven. Misschien zijn er nog wat spanningen op de werkvloer, maar brachten jouw initiatieven het team dichter bij elkaar. Omdat je bewuster zaken onderneemt, zal je niet alleen meer impact hebben, maar ook meer plezier halen uit werk, relaties en hobby’s.

Zijn klassieke voornemens vlaggen, dan zet je met een jaarthema een weg uit. Je kan meanderen, het leven laat zich nu eenmaal niet voorspellen, maar als je verdwaalt is er altijd jouw jaarthema om opnieuw het pad te vinden. Haal je een vlag niet? Dan is er niets verloren, de focus ligt op de weg. Om het met een boutade te zeggen: het is de reis die telt, niet de bestemming.